[umut]

GABON CUMHURİYETİ

GABON CUMHURİYETİ



Gabon Yönetimi

DEVLETİN ADI: Gabon Cumhuriyeti

BAŞŞEHRİ: Libreville

NÜFUSU: 1.253.000

YÜZÖLÇÜMÜ: 267.667 km2

RESMİ DİLİ: Fransızca

DİNİ: İslamiyet, Hıristiyanlık

PARA BİRİMİ: CFA Frankı


Yerel tam adı: Republique Gabonaise

Yönetim biçimi: Cumhuriyet; çok partili başkanlık rejimi

İdari bölümler: 9 eyalet; Estuaire, Haut-Ogooue, Moyen-Ogooue, Ngounie, Nyanga, Ogooue-Ivindo, Ogooue-Lolo, Ogooue-Maritime, Woleu-Ntem

Bağımsızlık günü: 17 Ağustos 1960 (Fransa'dan ayrıldı)

Milli bayram: Gabon Demokratik Partisi'nin kuruluş günü (PDG), 12 Mart (1968)

Anayasa: 14 Mart 1991


Ekvator Afrikasında, Atlas Okyanusu kıyısında bir devlet. Afrika kıtasında, Ekvator çizgisinin çevresinde 2° kuzey enlemi ile 4° güney enlemi arasında toprakları bulunan ve nispeten küçük bir memleket olan Gabon, batıda Atlas Okyanusu, doğu ve güneyde Kongo ile çevrilidir. Kuzeyde ise Ekvator Ginesi ile Kamerun vardır.


Gabon, resmi adıyla Gabon Cumhuriyeti, orta Afrika'nın batısında bir ülkedir. Batıda Gine Körfezi, kuzeyde Ekvator Ginesi ve Kamerun doğuda ise Kongo ile çevrilidir. 17 Ağustos 1960 tarihinde Fransa'dan bağımsızlığını kazandığından beri sadece iki yönetici tarafından yönetilmiştir.

Küçük nüfus, yeterli doğal kaynaklar ve yabancı yatırım ülkeyi bölgenin en zengin ülkelerinden biri haline getirmiştir. Afrika'nın en huzurlu ve sorunsuz birkaç ülkesinden birisidir.



Tarihçe

Sömürge dönemi

Gabon'un ilk ahalisi muhtemelen Pigmelerdir. 1471 - 1473 yılları arası : Portekizliler Gabon kıyılarına ulaştı. 17. yüzyıl ve 18. yüzyılın başı : Avrupalılar zenci ticaretiyle birlikte fildişi ve abanoz ticaretine yöneldi. 1843 yılı : Fransa kesin olarak Gabon' a yerleşti. Kuzeydoğudan gelen Franglar mahalli halkı püskürterek yerlerini aldı. 1849 yılı : Libreville azat edilmiş köleler tarafından kuruldu (Libreville serbest şehir anlamına gelir.) 1875 yılı : Savorgnan de Brazza Ogoue'yi keşfetti. 1886 yılı : Gabon bir Fransız sömürgesi oldu. Sonra Fransız Kongosu ile birleşti. 1888 - 1904 yılları arası : Gabon Fransız Ekvator Afrika' sına bağlı bir sömürge oldu.

On beşinci yüzyıl sonlarına doğru keşfedildiği sanılan Gabon’un bilhassa kıyı kesimi, uzun müddet Portekizli gemicilerin faaliyet gösterdiği birköle ticareti merkezi oldu. Avrupa’da köle ticaretini men eden kanunların kabulünden sonra, Fransızlar bu ticareti önlemek maksadıyla 19. yüzyılın ikinci yarısında bölgeye yerleşmeye başladılar. Asıl maksat, köle ticaretini önlemenin yanında bölgeyi sömürgeleştirmekti. 1849’da hürriyeti iade olunan köleler, Gabon Irmağı koyundaki Libreville köyüne yerleştirildiler. Fransızlar yerli kabilelerle de anlaşarak, bölgeye hakim olup, Gabon kolonisini kurdular. Gabon, 1888’de Fransız Kongosuna bağlandı. 1910’da Çat’tan Kongo’ya kadar bütün Fransız sömürgeleri “Fransız Ekvator Afrikası” adı altında birleştirilince Gabon da bu birliğe bağlandı. 1958’de Fransa Milletler topluluğuna üye olarak muhtar bir cumhuriyet olan Gabon, 17 Ağustos 1960’ta tam istiklaline kavuştu. Bu tek partili cumhuriyetin ilk cumhurbaşkanı Fransa’nın da desteklediği Leon M’ba’dır. Gabon Demokratik Bloku (GDB)na mensup olan Leon M’ba ülkede ağırlığı gitgide artan otoriter bir idare kurdu. 18 Şubat 1964’te patlak veren bir ihtilalle, muhalif grup, Gabon Sosyal ve Demokratik Birliğinin lideri Jean Hilaire Aubane tarafından iktidardan uzaklaştırıldıysa da partisinin müdahalesi ile tekrar devletin başına geçmeye muvaffak oldu. 1967’de yapılan seçimlerde tekrar başkanlığa getirildi ve adayları iktidar partisi gösterdiğinden milletvekillerinin ekseriyetini Gabon Demokratik Bloku kazandı. Aynı yılın Aralık ayında ölünce yerine, yine Fransa’nın desteklediği Omar Bongo seçildi. Bongo, 1973, 1980 ve 1987’de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini de kazandı.





Bağımsızlık dönemi

1956 yılı : Sömürge özerkleşti. 1958 yılı : Gabon Cumhuriyeti ilan edildi. 1960 yılı : Cumhuriyet resmen bağımsızlığına kavuştu. 1961 - 1967 yılları arası : Leon M' Ba cumhurbaşkanlığına getirildi (1964'te Fransa onun iktidarda kalabilmesini sağlamak için müdahale etti). 1967'de Omar Bongo iktidara geldi ve tek partiye dayalı olarak ülkeyi yönetmeye başladı. 1990'da çok partili yaşama geçildi ve 1991'de anayasa değişikliğiyle Partiler Yasası kabul edildi. 1992'de Omar Bongo yeniden cumhurbaşkanlığına seçildi.



Nüfus Bilgileri

Nüfus: 1,514,993 (Temmuz 2009 verileri)

Nüfus artış oranı: %2.13 (2006 verileri)

Mülteci oranı: -2.65 mülteci/1,000 nüfus (2006 tahmini)

Bebek ölüm oranı: 54.51 ölüm/1,000 doğan bebek (2006 tahmini)

Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 54.49 yıl

erkeklerde: 53.21 yıl

kadınlarda: 55.81 yıl (2006 verileri)

Ortalama çocuk sayısı: 4.74 çocuk/1 kadın (2006 tahmini)


Nüfusun etnik dağılımı: Bandu kabilesi 4 başlıca kabile boyuna ayrılır (Fang, Eshira, Bapounou, Bateke), diğer Afrikalılar ve Avrupalılar 154,000 civarındadır.

Din: Hıristiyan %55-%75, animist, Müslüman %1 den az

Diller: Fransızca (resmi), Fang, Myene, Bateke, Bapounou/Eschira, Bandjabi gibi yerel diller ve lehçeler.

Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler

toplam nüfusta: %63.2

erkekler: %73.7

kadınlar: %53.3 (1995 verileri)



Coğrafi Verileri


Konum: Batı Afrika'da, Atlas Okyanusu kıyısında, Ekvatorda, Kongo Cumhuriyeti ile Ekvator Ginesi arasında yer almaktadır.

Coğrafi konumu: 1 00 Güney enlemi, 11 45 Doğu boylamı

Haritadaki konumu: Afrika

Yüzölçümü: 267,667 km²

Sınırları: toplam: 2,551 km

sınır komşuları: Kamerun 298 km, Kongo Cumhuriyeti 1,903 km, Ekvator Ginesi 350 km

Sahil şeridi: 885 km

İklim: tropikal; hava her zaman sıcak ve nemlidir.

Arazi yapısı: Dar kıyı ovaları; tepelikli iç kısım; doğu ve kuzeyde ağaçsız büyük ovalar.

Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Atlas Okyanusu 0 m; en yüksek noktası: Ibounci Tepesi 1,575 m

Doğal kaynakları: petrol, manganez, uranyum, altın, kereste, demir, hidro enerji

Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %1.21

Sulanan arazi: 70 km² (2003 verileri)