[umut]

Su ve Enerji

Ülkede 60’ın üzerinde ırmak vardır. Bu ırmakların debisi yüksektir. Zambezi 8 ülkeden geçen ve dünyadaki önemli ırmaklardan biridir. Dünyanın en büyük barajlarindan biri olan Cahora Bass ta Zambezi Nehri üzerindedir. Ülkenin 13%’ü ırmak ve göllerle kaplıdır.

Ülkede elektrik enerjisi sıkıntısı yoktur. Ancak iç kesimlere yetersiz alt yapıdan dolayı tam ulaşmamıştır.

Din
Roman Katolik Kilisesi’nin kurduğu başlıca 20 başpsikoposluk bölgesi mevcuttur (Beira, Chimoio, Gurue, Inhambane, Lichinga, Nampula, Pemba, Qeulimane, Tete ve Xai-Xai; ayrıca Maputo ve Nampula Başpsikoposluğun ana yönetim bölgesidir).

Müslümanlar özellikle, kuzey bölgelerinde meskûndur. Çeşitli tarikat ve cemaatler olarak organize olmuşlardır (özellikle Kadiri ve Şadhili kolları olarak). Bunun yanında bazı diğer büyük islami kurumlar şunlardır: Reformcu olan Mozambik İslâm Konseyi (Conselho Islamico de Moçambique) ve Sufilik yanlısı Mozambik İslam kongresi ve Müslüman Komitesi (Comunidade Muçulmana). (Congresso Islamico de Moçambique).Aynı zamanda İsmaililer, Şialar ve Hint-Pakistan kökenli islami kurumlarda önemli kurumlardandır.[1]



Nüfus ve Dil Yapısı

Nüfus: 19,371,057 (Temmuz 2001 verileri),

Nüfus artış oranı: %1.3 (2001 verileri),

Bebek ölüm oranı: 139.2 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini),

Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 36.45 yıl, erkeklerde: 37.25 yıl, kadınlarda: 35.62 yıl (2001 verileri),

Ortalama çocuk sayısı: 4.82 çocuk/1 kadın (2001 tahmini),

Nüfusun etnik dağılımı: Yerel kabile grupları %99.66 (Shangaan, Chokwe, Manyika, Sena, Makua ve diğerleri),

Avrupalılar %0.06, Avrupa-

Afrikalı karışımı %0.2, Hintliler %0.08,

Diller: Portekizce (resmi),yaklaşık 26 yerel dil ve lehçeler (Xangana, Ronga,Macua,Cisene vs.)Güney Afrika ve komşu ülkelerin resmî
dillerinin İngilizce olması ve o devletlerle olan ticari ve sosyal ilişkiler sebebiyle İngilizce geçerli bir dildir.

Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler, toplam nüfusta: %42.3, erkekler: %58.4, kadınlar: %27 (1998 verileri)




Eğitim:
Okuma-yazma oranı oldukça düşük olan ülkede yeni yeni okullar açılmaktadır. Başkent Maputo’da özel okul olarak Güney Afrika, Portekiz, Amerika, Filipin, Fransız, İtalyan ve Aga Khan okulları gibi 65 civarında özel okul vardır. Türk iş adamları ve eğitim gönüllüleri tarafından açılan Uluslararasi Söğüt Koleji (Willow International School) de ülke'nin eğitimine katkı sağlamaktadır. 2003 yılında eğitime başlayan Willow, 2008 yılında ikinci binasıyla ilköğretim ve ortaöğretim olmak uzere iki okul binasında hizmet vermektedir. Eğitim dili İngilizce olan bu okul, Portekizce ve Türkçe öğretimiyle de ülkenin üç dilde eğitim veren tek okuludur. Amerika, Romanya ve Polonya'daki proje olimpiyatlarında aldığı madalyalarla, ülke çapında her yıl düzenlenen Bilgisayar Olimpiyatlarında ilk üç dereceyi elde etmiştir.



İkisi devlet üniversitesi olmak üzere (Universidade Eduardo Mondlane (UEM)[2], Universidade pedagogica[3]) toplam 7 universite ve meslek yüksek okulu bulunmaktadır.Ülkenin en büyük üniversitesi olan Universidade Eduardo Mondlane (UEM) Mühendislik, Tıp, Hukuk, Eğitim, Ekonomi, Uluslararasi İlişkiler gibi bölümlerde öğretim yapmaktadır.Universidade Pedagogica ise daha çok pedagoji alanlarında öğretim yapmaktadır.

Turizm:
Mozambik, turizm açısından potansiyeli yüksek olan bir ülkedir. Ülkenin kuzey güney doğrultusunda uzanan Hint okyanusu kıyısındaki yaklaşık 2500 kilometre uzunluğundaki sahil şeridi her yönüyle turistler için fırsatlar sunmaktadır. Temiz denizi ve uluslararası alanda ün yapmış dalış noktaları deniz turizmi sevenleri bu ülkeye çekmektedir. Başkent 'Maputo'da' 5 yıldızlı otel sayısı dörttür. 4 yıldızlı oteller de vardır. Med-cezir'in en güzel izlenebilen yerlerden biri Maputo'da 'Costa Do Sol' (Güneş Sırtı) mevkiindedir.



Ulaşım :
Demiryolları: 3,131 km (1994) Karayolları: 30,400 km (1996) Su yolları: 3,750 km Boru hatları: Ham petrol 306 km; petrol ürünleri 289 km

Limanları: Beira, Inhambane, Maputo, Nacala, Pemba, Quelimane Hava alanları: 168 (2000 verileri)

A) Havaalanları: Ülkede uluslararası 3 havalanını vardır. Bunlar başkent Maputo, Beira ve Nampula'da bulunmaktadır.

B) Limanlar: Ülkenın en büyük limanı başkent Maputo’da bulunmaktadır. Liman ülkenin kıyısı bulunduğu Hint Okyanusu üzerindedir. Bu yönüyle değerlendirildiğinde Türkiye'den Mozambik’e ulaşmak kolaydır. Akdeniz, Kızıldeniz ve Hint Okyanusu yoluyla bu ülkeye taşımacılık yapılabilir. Maputo limanının yıllık kapasitesi yaklaşık olarak 12 milyon tondur. Bu liman üzerinden başta Güney Afrika Cumhuriyeti, Zimbabwe ve Swaziland olmak üzere çevre ülkelerede taşımacılık yapılmaktadır.

Beira Limanı: Beira limanı konumu itibariyle hinterlandında bulunan ülkelerin ihracat ve ithalatında önemli bir yer tutmaktadır. Bu liman özellikle denize kıyısı olmayan ve kıtanın iç bölgelerinde kalan Zimbabwe, Zambiya, Malawi, Botswana ve Zaire gibi ülkelere yapılan taşımacılıkta önemli bir yer tutmaktadır. Limanın yıllık kapasitesi 7,5 milyon tondur.

Bu iki önemli limanın dışında Nacala, Quelimane ve Pemba da nispeten daha küçük limanlar bulunmaktadır.

C)Karayolu: Johanessburg ya da Durban'dan otobüslerle başkent Maputo'ya ulaşmak mümkündür.
Vize İşlemleri; Mozambik'e Türkiye'den gelişte kara ve hava sınırında vize alınabilmektedir. Ancak Güney Afrika yoluyla Otobüs vasıtasıyla gelmek istenildiginde Johannesburg'ta bulunan Mozambik konsolosluğundan vize almanız gerekmektedir. Seyahat şirketleri vizesiz yolcu kabul etmemektedir. 25 dolar 30 günlük vize ücreti alınmaktadır. Ülke içinde iç hatlardan uçarak istenen yerlere ulaşılabilir.Johennesburg'a Maputo'dan her gün sabah, öğle ve akşam 3-4 uçak gidiş-dönüş sefer yapmaktadır.



Ekonomi :

Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %11.4 (2000 verileri) İş gücü: 7.4 milyon (1997 verileri)

İşsizlik oranı: tarım %81, endüstri %6, hizmet %13 (1997 verileri)


Endüstri: Gıda, içecek, kimyasallar, petrol ürünleri, tekstil, çimento, cam, asbest, tütün


Tarım ürünleri: Pamuk, fındık, şekerkamışı, çay, manyok, mısır, hindistancevizi, tropikal meyveler, sığır eti, kümes hayvanı


İhracat ürünleri: karidesler %40, maun, pamuk, şeker, narenciye, kereste (2000)


İthalat ürünleri: Makine ve parça, mineral ürünler, kimyasallar, metaller, gıda maddeleri, tekstil (2000)

Dış borç tutarı: 1.4 milyar $ (2000 verileri)

Para birimi: Metical (MZM)



Mali yıl: Takvim yılı 13/09/2008 itibariyle 1 Amerikan Doları yaklaşık olarak 25 meticaldir. Özellikle yabancı uyruklularla yapılan işlemlerde
dolar talep edilmektedir. (kira vs.) Türkiye'deki apartmanlara benzer yerler için kira 500 Amerikan Doları civarında Güney Afrika
standartlarında bahçeli müstakil evler ise 1000 Dolardan başlamaktadır. Ambalajlı birçok ürün Güney Afrika'dan ithal edilmekte olup fiyatlar
yüksektir. Son olarak ulusal paradan üç sıfır atılıp 1 Amerikan Doları = 25 Medikale eşitlenmiştir. Ülke Uluslararası Para Fonu (IMF)’na 1984 yılında üye olmuştur. 19 tane banka vardır. Şehir merkezinde birçok caddede yine döviz bürosu mevcuttur. Ülkede para transferi ve döviz bozdurma sorunu yoktur. Ülkede iş gücü ucuz olup, hükümet tarafından açıklanan asgari ücret endüstri sektöründe 80 USD civarındadır. Tarım sektöründeyse daha düşüktür. Genelde orta ve küçük ölçekli işletmeler olan ülkede en büyük fabrikalar 2m bira ve Mozal alüminyum fabrikalarıdır. Ayrıca ülkenin kuzeyinde yüksek rezervde doğalgaz mevcuttur. Ülkede tüketilen birçok ürün ithal edilmektedir. Sadece su ürünleri, cashewnut(kaju-hint fıstığı), pamuk ve meyve ihraç malları arasındadır. İç ticaretin büyük bir kısmı Hint kökenli tüccarların elindedir. Tüketim ithalata bağımlı olduğundan kar marjları yüksektir. Mozambik'e ihracat için yerel bir depo gereklidir çünkü Türkiye'den Maputo'ya gemiler en erken 35-40 günde gelmektedir. Gemi Durban'da yükünü boşaltmakta ve Mozambik bandralı bir gemiye yükünü aktarmaktadır çünkü Maputo ve diğer limanlar oldukça sığ olup büyük tonajlı gemiler girememektedir.