Raid Hakkinda Bilgi ve Ornek Kurulum
RAID Kurulum Rehberi ve Performans Analizleri
İşlemlere başlamadan önce, ne tür bir yapılandırmaya ihtiyacımız olacağını belirlemek gerekiyor. Şimdi, eğer performans için mi IDE RAID sistem kuracağız (çoğumuz performans için RAID sistemini kurmak istiyor), yoksa "benim diskimin performansı bana yeter, ben güvenlik isterim, dosyalarım kıymetlidir" diyorsanız, RAID sistem kurarken güvenliği mi tercih edeceksiniz? Yoksa, "benim param bol, hız da isterim güvenlik de" diyorsanız, her farklı konfigurasyon için farklı ihityaçlarımız ve yapılandırmalarımızın olacağını bilmek gerekiyor. Ona göre ihtiyaçlarımız ve önerilerimiz olacak.
Şimdi, her şeyden önce, hemen konuya derinlemesine dalmadan önce, birkaç bilgiyi hatırlamak iyi olacaktır. RAID 0 ( Striping=Şeritleme), RAID 1 (Mirroring=Aynalama), RAID 0+1 ( Şeritleme + Aynalama ) modlarının ne anlama geldiğine kabaca bir daha bakalım. RAID 0 için "şeritleme" ve RAID 1 için "aynalama" kelimelerini kullanacağım yabancılık çekmeyin diye.
Şeritleme metodunda, minimum iki disk gerekiyor. İki disk ile şeritleme yaptığımızı varsayalım. İki diski şeritledik, şimdi bu şertilediğimiz harddisk gurubuna veri yazdıralım. Bu bilgiler iki diske birden paylaştırılarak yazılıyor. Bu sayede yazma performansında ciddi bir artma söz konusu oluyor. Mesela, 20 GB'lık iki tane disk taktığımızda, bunları şeritlersek, tek disk'miş gibi ama 40 GB olarak gözüküyor. Şeritlemenin mantığı bu: dosyaları, kurduğumuz şeritleme dizisinde kaç tane disk var ise onlara paylaştırarak yaz. Böylece ne oluyor? Verilerinizin bir parçası birinci diskte, diğer parçası ikinci diskte. Okurken de, az çok aynı mantık geçerli. Şeritleme sistemi, disk ile fazlaca uğraşan uygulamalar için "hissedilecek" düzeyde performans artışını sağladığını söylemek mümkün. Örnek mi? Mesela, görüntü işleme ile uğraşan dostlarımız, uzun görüntü dosyalarını işlerken, arada olan takılmalardan oldukça şikayetçi. Şeritleme yöntemi ile, oluşan bu darboğazı fazlasıyla aşmak mümkün. Lafı dolamadan söyleyelim, bilgisayarı şu anda en çok yavaşlatan parçaların başında harddisk geliyor. Performans artışı hissetmek istiyorsanız, şeritleme sistemine bakmalısınız. Özellikle, son zamanlarda Windows 2000 ve Windows Millenium işletim sistemleri oldukça revaçta ve zaten disk ile fazlaca uğraşan bu işletim sistemlerinin üzerine bir ton ıvır zıvır program kurunca, harddisk'in kafayı sıyırması farz oluyor.
Şeritleme sistemi kuracak arkadaşlar, bir konuya oldukça dikkat etmeli : Veri güvenliği. Veri güvenliği bakımından, şeritleme sistemi çok sakat. Bunu daha önce de vurgulamıştık. Disklerinizden birisine en ufak bir şey olduğunda, diğer diskteki tüm bilgilerde anında uçuyor. Bir daha geri gelmemek şartıyla. Bizden söylemesi. Hani bir şey olursa, söylemedi demeyin.
Aynalama ise, performans'ın yerine güvenliğin ağır bastığı yerlerde kullanılmalı. Aynalama sistemi için de en az 2 disk gerekiyor. Mesela 2 tane disk aldınız diyelim ve bunları aynalama sistemini kullanarak yapılandırdınız. Disk'lerden bir tanesi bundan sonra gözükmeyecek. Niye? Çünkü birinci diske yazdığınız her şey, eş zamanlı olarak ikinci diske yazılacak; arka planda çalışan dakik bir yedekleme ünitesi olacak.. Birinci diskinizin balataları koparma vakti geldiğinde, hiç telaşlanmıyorsunuz; ikinci diskiniz ile veri kaybı olmadan işlerinize devam ediyorsunuz. Benim dosyalarım kıymetlidir, onlar giderse ben de giderim diyorsanız, şöyle güzelinden bir aynalama sistemi kurmanız sizler için mantıklı olacaktır.
Aynalama sisteminde performans, tek diskli konfigurasyona göre düşüyor. Yazma performansında bir düşme olduğunu söylemek mümkün; okuma performansı için ise aynı şey geçerli değil.
Evet, IDE RAID kontrolcüleri ile sağlana bir diğer sistemi ise şeritleme + aynamala sistemi. Bunu 4 disk ile yapıyorsunuz. İki disk ile şeritleme yapıyorken, diğer iki disk bunların aynalamasını yapıyor. Bende para çok, dosyalarım önemlidir, hız da isterim diyorsanız, RAID 0+1 sistemi, sizler için mantıklı olacaktır.
Neler Gerekiyor?
Öncelikle kafanızda hangi RAID sistemini kuracağını belirlemiş oldunuz. Şimdi, herkesin kafasına takılan bir soru var burada. Geçtiğimiz aylarda yazdığımız RAID ile ilgili yazıdan sonra bu sorular çoğaldı: "Hocam, RAID sistem kuracağım, RAID sisteminde kullanacağım disk kapasiteleri ve modelleri aynı mı olmalı? Bizi bi aydınlatsan yaw". Mantıklı sorular bunlar. Hemen açıklayalım:
Eğer şeritleme (RAID 0) yacapaksanız, disklerin kapasiteleir ve modelleri aynı olacak diye bir kaide yok. Kapasiteler farklı olabilir. Modelleri de. Fakat bizim önerimiz, birbirine yakın özelliklerdeki, aynı kapasitedeki disklerden kullanmanız olacaktır şeritleme yöntemi için. Aynı model + kapasite tabii ki tercih sebebidir. Mesela atıyorum, sistemimde 7200 devir dönen ve 2 MB tampon belleğe sahip bir disk var. Şertileme yapacaksanız, bunun yanına aynı kapasitede 5400 devir bir disk takmanız mantıklı değil. Yine 7200 devir, 2 MB tampon belleğe sahip, tercihen aynı kapasiteye sahip bir disk takmanız yararınıza. Ama burası önemli: şeritleme yaparken, kapasiteleden önce, diskin ana özelliklerinin (devir dönüş hızı ve tampon bellek) aynı olmasına özen gösterin. Mesela, 7200 rpm'lik bir disk'in yanına aynı kapasitede 5400 rpm disk yakıp şeritleme yaptığınızda, performans hiç de istediğiniz gibi olmayabilir.
Aynalama ( RAID 1 ) modunda ise, kaynak olacak olan disk'in boyutu, yedekleme işlemi yapacak olan disk'ten daha küçük olmalı. Yani, yedekleme işlemci yapacak olan ikinci disk'in boyutu, birinci disk'ten daha büyük olmalı. Yeni bir sistem kuracaksanız ve aynalama yapmaya niyetli iseniz, aynı model ve kapasiteye sahip iki disk almanızı tavsiye ederiz.
Şeritleme + Aynalama (RAID 0 + 1) biraz daha çetrefilli. Dolayısı ile bu sistemde kullanacağınız tüm disklerin aynı kapasite ve tercihen aynı modelde olmasına özen gösterin.
Diskleri temin ettikten sonra başka nelere ihtiyacımız olacak derseniz, IDE RAID kontrol kartı diyeceğiz. Eğer anakartınızın üzerinde IDE RAID kontrolcüsü entegre olarak gelmiş ise, bir şey yapmanıza gerek yok. Eğer anakartınız daböyle bir kontrolcü yok ise, PCI yuvasına takılan IDE RAID kontrolcülerinden alabilirsiniz diye düşünüyorum. Fiyatları da oldukça uygun mertebede.
Sürücüleri ve BIOS'u Güncelleyelim
"Hocam, yapma etme; zaten BIOS'lardan gına geldi, RAID'in BIOS'uda mı olurmuş" diye söylenmeye başlamıştır bir kaçımız. Sürücüleri işletim sistemini kurduktan sonra güncelleriz ama BIOS olayı önemli. Her RAID kontrolcüsünün bir BIOS'u var. Bu bir. Çünkü, RAID yapılandırmasını nasıl yapardık yoksa? Tıpkı anakartın BIOS'u gibi; BIOS'a girip RAID yapılandırmalarını yapıyoruz ve birkaç ayar çekiyoruz. Tıpkı anakartların nasıl BIOS güncellemesi çıkıyor ise, IDE RAID kontrolcülerinin de BIOS güncellemeleri çıkıyor ve var olan hatalar düzeltiliyor. Bazen bu hatalar ciddi düzeyde olabiliyor. Mesela, eski BIOS'da yer alan bir hata, şeritlediğiniz diskleri uçurabiliyordu. Bundan dolayı, en son BIOS sürümünü yüklemek gerekiyor. Eğer anakartınızın üzerinde entegre bir RAID kartı var ise, anakartınızın en son BIOS'unu yüklemeniz yeterli. Bu sayede, RAID kontrolcüsünün BIOS'u da güncellenmiş olacaktır. PCI RAID kontrolcüsü kullanıyor iseniz, hangi marka o kartı üretmiş ise onun WWW sitesine gitmek gerekiyor. HighPoint'in HTP370 RAID kontrolcüsünü taşıyan kartlar için generic BIOS sürümleri mevcut:
http://www.highpoint-tech.com/370drivers.htm. Promise, hem RAID kontrolcüsü üreten, hem de bu kontrolcüleri taşıyan kartları üreten bir firma. Bu kartlardan sahipseniz,
http://support.promise.com/Support/ adresine gidiyorsunuz. Ülkemizde, Abit'in HTP370 RAID kontrolcüsü kartından başka PCI IDE RAID kontrol kartı bulamayacağınız düşünerek, diğer markalardan bahsetmemiz mantıksız. Kendisi üzerinde RAID kontrolcüsü taşıyan anakartlar ise piyasada pek fazla değil. Ama Abit'in RAID kontrolcüsü taşıyan kartlarını bulmak diye düşünüyorum. GigaByte'ın ve Asus'un henüz RAID kontrolcüsü taşıyan kartları Türkiye de yok.
PCI RAID kartlarının BIOS'u güncelleme işlemi pek de zor değil. Aralık ayında ele aldığımız anakartın BIOS güncellemesine oldukça benziyor. Bir sistem disketiyle, bilgisayarı açıyorsunuz. Komut satırına, güncelleme programının ismini yazın. Seçenekler arasından "Flash BIOS" ifadesini seçin ve dosya ismini girin. Dikkat etmeniz gereken, her üreticini farklı bir güncelleme sistemi içermesi. Dolayısı ile, çektiğiniz dosya arasında olan readme (benioku) dosyalarında söylenenleri adım adım yapmak, kartınızı bozmamanız açısından mantıklı olacaktır.
Daha sonra, kartın sürücülerini çekmeniz gerekiyor. Tıpkı nasıl ses kartının sürücüsünü yüklüyorsanız, RAID kontrolcüsünün sürüclerini de yüklemeniz gerekiyor. İlgil adresleri yukarıda verdim. Bunlar çekin ve bir köşede dursun. Lazım olacak çünkü. İlerde boşu boşuna uğraşmıyalım. Eğer, Windows 2000 veya NT 4.0 gibi bir işletim sistemi kuracaksanız, bu sürücüler önceden lazım. Yok ama Win98 & ME kuracağım derseniz ister sonra çekin ister sonra. Paşa gönlünüz bilir.