XV ve XVI. ASIRLARDA OSMANLILARDA ILMI HAYAT
Klasik Osmanli hastahaneleri olan Dâru's-Sifalarin mimarî özellikleri birçok arastirici tarafindan incelenmis olmakla birlikte buralarda yürütülen faaliyetler üzerinde yeterince çalisma yapilmadigi anlasilmaktadir. Osmanli Dâru's-Sifalarinin vakfiyeleri dikkatle incelendiginde bu vakfiyelerde klasik Osmanli hastahanelerinin yönetiminin yanisira hekim ve diger saglik mensuplari ile ilgili degerli bilgiler bulundugu görülür. Vakfiyelerde Dâru's-Sifadaki görev dagilimi, görevlilerde aranan nitelikler, sorumluluklari ve beklenen bilgi ve beceri seviyesi ile ilgili olarak bütün hizmetliler için ayri ayri teferruatli sartlar kosulmasinin, özellikle XV ve XVI. yüzyillarda bir Osmanli gelenegi oldugu anlasilmaktadir. Gerçekten Bursa Yildirim Dâru's-Sifasi (802/1400), Fâtih Dâru's-Sifasi (875/1470), Edirne II. Bâyezid Dâru's-Sifasi (889-893 / M. 1484-1488), Manisa Hafsa Sultan Dâru's-Sifasi (H. 946/M. 1539), Haseki Sultan Dâru's-Sifasi (H. 957/M. 1550), Süleymaniye Dâru's-Sifasi (H. 961/M. 1553-1559), Atik Valide Dâru's-Sifasi (H. 990/M. 1582) ve Sultanahmet Dâru's-Sifasi (H. 1018-1026/M. 1609-1617) gibi Dâru's-Sifalarin vakfiyeleri üzerinde yapilan bir arastirmaya göre Dâru's-Sifalarda hizmet etmek üzere tayin edileceklerde aranan nitelikler, sorumluluklari ve görevlileri tesbit edilmistir. Buna göre Dâru's-Sifa görevlileri, tabib, kehhal, cerrah ve yardimci saglik mensuplari, assab, edviye-kûb, tabbah, kayyum, kâse-kes ile ferras, âb-rîzî, câme-suy, dellak gibi temizlik hizmetlileri ve nâzir, vekilharç, kâtip gibi idarî yetkililer ile mahzenci, bevvâb, gassal ve imamdan olusurdu.*
Müellif (tabib, doktor) Eseri
Ahmedî
a. Tervihu'l-Ervah
b. Müntehab-i Sifa
2. Haci Pasa
a. Kitabu'l-Feride
b. Kitabu's-Saade ve'l-Ikbal
c. Kitabu't-Ta'lim
d. Sifau'l-Eskam ve Devau'l-Âlâm
e. Müntehab-i Sifa
3.Seyhî
Kenzu'l-Menafi'
4. Mü'min b. Mukbil
a. Kitabu't-Tib
b. Miftahu'n-Nur ve Hazainu's-Surûr
c. Zahire-i Muradiye
5. Aksemseddin
a. Kitabu't-Tib
b. Maddetu'l-Hayat
6. Serafeddin Sabuncuoglu
a. Cerrahiye-i Ilhaniye
b. Mücerrebnâme
7. Bedr-i Dilsad
a. Kehhalnâme
b. Kemalnâme
c. Muhtasaru't-Tib
8. Ibn-i Serif Yhadigâr-i Ibn-i Serif
9. Mehmed b. Lütfuullah
a. Müfredat-i Tib
b. Mafsal Hastaliklari
10. Sükrullah Sirvanî Ilyasiye fi't-Tib
11. Kaysunîzâde Mehmed Tib Mecmuasi
12. Halimî Lütfullah Efendi Kasimiyye
13. Hekimsah Mehmed Kazvinî
a. Asbabu Sitteti'z-Zaruriyye
b. Mucez Serhi
c. Nasihatnâme
14. Ahi Çelebi
a. Risâle-i Hassatu'l-Kilye ve'l-Mesâne
b. Mucez Tercümesi
15. Kaysunîzâde Mehmed b. Mehmed
a. ed-Dürretu'l-Muntahab
b. Düsturu'l-Bimâristan
c. Düsturu't,Tibbi'l-Misbah
d. Zâdu'l-Mesir fî Ilaci'l-Bevâsir
16. Atufî
a. Hifzu'l-Ebdân
b. Ravzu'l-Insan fî Tedabir-i Sihhati'l-Ebdân
17. Ilyas b. Isa Müfredât
18. Nidaî
a. Baytarnâme
b. Manzume-i Tib
c. Menafi'n-Nâs
d. Tababet-i Beseriye ve Baytariyye
19. Hekim Dotor Asay-i Pirân
20. Takiyüddin Sirazî Enisu'l-Etibba fi't-Tib
21. Mehmed Efendi Menbau'l-Hayat
22. Davud Antakî
a. Bugyetu'l-Muhtac
b. ed-Durretu'l-Muntahab
c. Elfiye fi't-Tib
d. Letaifu'l-Minhac
e. Mecmau'l-Menafii'l-Bedeniyye
__________________
mzalar sifirlanmistir, lütfen yeni imzanizi belirleyiniz
|